گربه ها
گُربه (نام علمی: Felis catus) یک گونهٔ اهلی گوشتخوار از پستانداران است که جثهٔ کوچکی دارد. گربه تنها گونهٔ اهلی در خانوادهٔ گربهایان است و برای تمایز آن از اعضای وحشی این خانواده، اغلب از آن به عنوان گربهٔ خانگی یاد میشود. گربه میتواند گربهٔ خانگی، گربهٔ مزرعه یا گربهٔ رمیده باشد؛ گربههای رمیده آزاد هستند و از تماس با انسان پرهیز میکنند. گربههای خانگی بهدلیل همراهی و توانایی آنها در شکار جوندگان برای انسان ارزشمند هستند. حدود ۶۰ نژاد گربه تاکنون به ثبت رسیدهاست.
گربه از نظر آناتومی شبیه سایر گونههای گربهسانان است. آنها بدنی منعطف دارند و سریع واکنش نشان میدهند، دندانهایی تیز و پنجههایی جمعشونده دارند که برای کشتن طعمههای کوچک کاربرد دارد. گربهها توانایی دید در شب دارند و حس بویایی آنها نیز بهخوبی تکامل یافتهاست. ارتباطات گربهها شامل صداسازی مانند میو، خُرخُر، صدای لرزش، خسخس، غرغر و همچنین زبان بدن مخصوص گربه است. گربه برای شکار بیشتر در هنگام سپیدهدم و غروب (پگاهرو) فعال است که میتواند صداهای با بسامد بالاتر یا پایینتر برای گوش انسان را بشنود، مانند گوشهای موش و دیگر پستانداران کوچک.
گربههای خانگی ماده میتوانند از بهار تا پایان فصل پاییز بچهگربه داشتهباشند، زایمان اغلب شامل دو تا پنج بچهگربه است. گربههای خانگی به منظور زاد و ولد پرورش داده میشوند و در رویدادهای مشخصی به نمایش گذاشته میشود، سرگرمیای که تحت عنوان فانتزی گربه معروف است. عدم کنترل بر پرورش گربههای خانگی، ناموفقبودن برنامههای عقیمسازی در کاهش تعداد آنها و همچنین رها کردن این حیوانات خانگی در طبیعت، سبب پدید آمدن تعداد زیادی گربهٔ خیابانی در سراسر جهان شده که این موضوع میتواند به کاهش جمعیت و انقراض گونههایی از پرندگان، پستانداران و خزندگان منجر شود.
نامشناسی
در زبانهای ایرانی
گُربه در فارسی برگرفته از «گُربَک» در زبان پارسی میانه است. نام این حیوان در فارسی دری «پُشَک» یا «پِشَک» است و در زبان پشتو به آن «پیشو» میگویند. در لهجههای محلی نیز صورتهای پیشی، مالی، نازو و پیچا و بامشی استفاده میشود.
در زبانهای دیگر
ریشهٔ واژهٔ ‘Cat (به معنای گربه) در زبان انگلیسی، برگرفته از catt در انگلیسی باستان است که تصور میشود از cattus در لاتین پسین گرفته شدهباشد.
همچنین عقیده بر این است که ‘cattus’ از واژهٔ ϣⲁⲩ šau در زبان قبطی مشتق شده و “tomcat”، یا صورت مؤنث آن با پسوندساز -t است. واژهٔ لاتین ذکرشده، ممکن است از دیگر زبانهای آفروآسیایی یا زبانهای نیلوصحرایی گرفته شدهباشد. واژهٔ kaddîska (بهمعنای گربهٔ وحشی) در زبان نوبی و kadīs در زبان نوبین، سرچشمههای احتمالی یا مرتبط هستند. واژهٔ نوبی میتواند وامواژهای از قَطّ یا قِطّ در زبان عربی باشد. به احتمال زیاد این صورتها از یک کلمهٔ ژرمنی باستان نشأت گرفتهاست که به لاتین و از آنجا به یونانی و سپس به سریانی و عربی وارد شدهاست. همچنین ممکن است که این واژه از زبانهای اروپای شمالی و ژرمنی مشتق شدهباشد که خود این زبانها آن را بهصورت وامواژه از زبانهای اورالی گرفتهباشند؛ این واژه در زبان سامی شمالی gáđfi، و در مجاری hölgy, “stoat” است که هر دو برگرفته از *käďwä در زبان نیااورالی هستند.
واژهٔ انگلیسی puss که به صورتهای pussy و pussycat نیز ادامه پیدا کرده، از سدهٔ شانزدهم میلادی وجود داشته و احتمالاً از poes در هلندی اخذ شده که آن نیز از puuskatte در آلمانی سفلی گرفته شده و با kattepus در سوئدی، یا pus و pusekatt در نروژی مرتبط است. صورتهای مشابهی از این واژه در زبان لیتوانیایی (puižė) و ایرلندی (puisín یا puiscín) وجود دارد. ریشهشناسی این واژه نامشخص است، اما ممکن است صرفاً نامآوایی برای صدا زدن گربه و جلب توجه او بوده باشد.
حواس
بینایی
گربهها توانایی دید در شب بسیار خوبی دارد و میتوانند در شدت نوری معادل یک ششم نور مورد نیاز برای بینایی چشم انسان، اطراف خود را مشاهده کنند. این امر به دلیل وجود پردهٔ درخشان در چشم گربه است که هرگونه نوری که از شبکیه عبور میکند را به درون بازتاب میدهد، در نتیجه، حساسیت چشم را نسبت به نور کم افزایش میدهد. گربهٔ خانگی دارای مردمکی است که به آن اجازه میدهد نور روشن را بدون ابیراهی رنگی متمرکز کند. در نور کم، مردمکهای گربه منبسط میشوند و بیشتر سطح در معرض دید چشمهایش را میپوشانند. با این حال، گربهٔ خانگی دید رنگی ضعیفی دارد و فقط دو نوع یاختهٔ مخروطی دارد که برای حساسیت به آبی و سبز مایل به زرد بهینه شدهاند. توانایی چشم گربه برای تشخیص بین قرمز و سبز محدود است.
شنوایی
شنوایی گربهٔ خانگی در محدودهٔ ۵۰۰ هرتز تا ۳۲ کیلوهرتز است. این میتواند طیف بسیار گستردهای از فرکانسهای مختلف از ۵۵ هرتز تا ۷۹٫۰۰۰ هرتز را تشخیص دهد. گربه میتواند محدودهٔ ۱۰٫۵ اکتاو را بشنود، در حالی که انسان و سگ میتوانند محدودهای در حدود ۹ اکتاو را بشنوند.
گوشهای متحرک بیرونی گربه و لالهٔ گوش آن به حیوان اجازه میدهند تا یک شنوایی کنترلشده داشتهباشد و محل دقیق صداها را تشخیص دهد. گربه توانایی تشخیص فراصوت را دارد و این امر به او امکان میدهد تا در هنگام شکار، صداهای تولیدشده توسط جوندگان را بشنود.
بویایی
حس بویایی در گربهها بسیار قوی است و دلیلش وجود پیاز بویایی خوب توسعهیافته و سطح وسیعی از مخاط بویایی به اندازهٔ حدود ۵٫۸ سانتیمتر مربع (۲۹⁄۳۲ اینچ مربع) است که تقریباً دو برابر انسان است. گربهها همچون بسیاری از حیوانات دیگر دارای اندام ژاکوبسون در دهان خود هستند که در هنگام واکنش فلیمن استفاده میشود. این اندام به آنها اجازه میدهد بوهای خاصی را استشمام کنند که انسان نمیتواند. گربهها به فرمونهایی مانند ۳-مرکپتو-۳-متیل بوتان-۱-ال حساس هستند که از آنها برای برقراری ارتباط از طریق ادرار کردن و علامتگذاری با غدد معطر استفاده میکنند. بسیاری از گربهها نیز به گیاهانی که حاوی نپتالاکتون هستند، بهویژه نعنای گربهای، واکنش شدیدی نشان میدهند، حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از گربهها تحت تأثیر نپتالاکتون هستند. این واکنش همچنین توسط گیاهان دیگری مانند انگور نقرهای (اکتینیدیا پلیگاما) و گیاه سنبلالطیب تولید میشود. ممکن است در اثر بوییدن این گیاهان، رفتارهای اجتماعی یا جنسی در گربهها ایجاد شود.
چشایی
گربهها نسبت به انسان جوانههای چشایی نسبتاً کمی دارند (۴۷۰ یا بیشتر در مقابل بیش از ۹٫۰۰۰ در زبان انسان). گربههای اهلی و وحشی جهش ژنی گیرندهٔ چشایی مشترکی دارند که باعث میشود جوانههای چشایی شیرین آنها به مولکولهای قندی متصل نشوند و آنها توانایی چشیدن مزهٔ شیرین را ندارند. در عوض، جوانههای چشایی آنها به اسیدها، اسیدهای آمینهای مانند پروتئین و طعم تلخ پاسخ میدهند. همچنین گربهها در قیاس با انسان، درجهٔ حرارت متمایزی را برای غذای خود ترجیح میدهند، غذای با درجهٔ حرارت حدود ۳۸ درجه سلسیوس (۱۰۰ درجه فارنهایت) را ترجیح میدهند که شبیه دمای بدن یک جانور شکارشدهٔ تازه است و بهطور معمول غذای سرد یا یخچالی را رد میکنند (که به گربه نشان میدهد «طعمه» مدتهاست مرده و بنابراین احتمالاً فاسد گشته یا مردار است).
سبیل
برای کمک به حرکت و احساس، گربهها دهها سبیل متحرک را بر روی بدن، به ویژه صورت خود دارند. این سبیلها اطلاعاتی در مورد عرض شکافها و موقعیت اجسام در تاریکی ارائه میدهند، هم با لمس مستقیم اجسام و هم با تشخیص جریان هوا.
نژادهای گربه
سازمانها و انجمنهای مختلفی در جهان به طبقهبندی گربهها و بررسی نژادی آنها میپردازند. تا سال ۲۰۱۹، اتحادیه بینالمللی گربهها (TICA) تعداد ۷۱ نژاد استاندارد را به رسمیت شناختهاست. انجمن علاقهمندان گربه (CFA) تعداد ۴۴ نژاد و فدراسیون بینالمللی گربهها (FIFe) تعداد ۴۳ نژاد را بهشمار میآورند.
گربه پرشین
گربه رگدال
گربه رمیده
گربه وحشی
گربه منکس
اوسی کت
گربه هیمالین
گربه ایرانی
گربه بنگال
گربه آنقره
گربه سیامی
گربه حبشی
گربه برمهای
گربه آشرا
گربه ساوانا
گربه رگدال
جاپانیز باب تیل
گربه موکوتاه بریتانیایی
آمریکن شورت هیر
گربه بیرمن
اسکاتیش فولد
گربهٔ بیمو
سلام، این یک دیدگاه است.
برای شروع مدیریت، ویرایش و پاک کردن دیدگاهها، لطفا بخش دیدگاهها در پیشخوان را ببینید.
تصاویر نویسندگان دیدگاه از Gravatar گرفته میشود.